(O Leonie) Bez dogmatu, Henryk Sienkiewicz

Na pomysł czytania niezbyt popularnej powieści Sienkiewicza wpadły Pyza i Tarnina w ramach „Pikników z klasyką”. Nie była to łatwa lektura. Główną osią akcji jest uczucie Leona Płoszowskiego do Anielki, a właściwie jego przemyślenia na temat ewentualnego uczucia spisane w formie pamiętnika. Akcji jest więc niewiele. Dodatkowo Leon okazał się jednym z najbardziej antypatycznych bohaterów literackich, jakich można spotkać. Uważa się za stoika, ale tak naprawdę jest pustym, leniwym i zadufanym w sobie nudziarzem. Dużo rozmyśla, ale to, co z tego wynika, woła o pomstę do nieba. Zresztą sprawdźcie sami. Poniżej charakterystyka głównego bohatera w jego własnych słowach czyli Leon by Leon. 

„Bez dogmatu” czytałam w formie e-booka z portalu wolnelektury.pl, w którym zachowano oryginalną pisownię i reguły ortografii współczesne Sienkiewiczowi. Zaczynamy.

Ciężko uwierzyć, że Leon mógł się naprawdę zakochać, skoro miał o kobietach nie najlepsze zdanie, a o Polkach w szczególności:

Chociaż Włoszce, pani Davis, też się obrywa. Mimo, że zostanie jego kochanką:

 

Jako przerywnik Akt męski Jana Matejki z 1859 r. obecnie w kolekcji Domu Jana Matejki w Krakowie.

Źródło: pinakoteka.zascianek.pl

Zdecydowanie wyżej ceni płeć własną. O przyjacielu Śniatyńskim wypowiada się z ogromnym znawstwem:

Chociaż i sobie nie szczędzi miłych słów. Mimo drobnych wad, mężczyźni są bowiem prawie święci:

Dzięki swojej niesamowitej wrażliwości Leon potrafi dokonać głębokiej autoanalizy. Nie boi się ukazać garderoby swojej duszy:

i z góry znaleźć usprawiedliwienia dla wielu swoich poczynań:

Drugi przerywnik to obraz z kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie, Umizgi huculskie, Wacław Szymanowski, 1892 r.

Źródło: katalog.muzeum.krakow.pl

Gdy niechciana przez niego Aniela, wychodzi za innego ogarniają Leona melancholia, złość i oczywiście głębokie przemyślenia. Także pod adresem konkurenta:

Leon jest ogromnie sceptyczny wobec otaczającej go rzeczywistości, która dogłębnie go rozczarowuje:

Tym boleśniej odczuwa więc włąsną niemoc i życie bez celu:

"Bez dogmatu" miało być według Sienkiewicza powieścią psychologiczną i kulturalną (tak pisał w swoich listach), obrazem dekadenta, który własną bezwolnością doprowadza bliskich i siebie samego do katastrofy a także krytyką ogarniętych newrozą pieniężną (Kromicki). Niestety zagłębiając się w choroby współczesnego świata Sienkiewicz zgubił gdzieś lekkość swojego pióra.

P.S. Jestem ogromnie ciekawa, która z głębokich myśli Leona przypadła Wam najbardziej do gustu?